Çok tevatür var ama kesin olanı “Gündüzün, geceye galip geldiği zaman oluşudur.” 21 aralık, 22 aralığa bağlanırken Nartugan olur. Nar, Moğol dilinde güneş manasındadır. Tugan ise doğan. Roma’da Satürnalya, Antik..
Çok tevatür var ama kesin olanı “Gündüzün, geceye galip geldiği zaman oluşudur.” 21 aralık, 22 aralığa bağlanırken Nartugan olur. Nar, Moğol dilinde güneş manasındadır. Tugan ise doğan.
Roma’da Satürnalya, Antik Yunan’da ise Dionysos Şenlikleri olarak kutlanan bu zamanda 22 aralık sonrası ilk dolunay oldukça mühimdir. Ama 22 aralık itibarı ile gün uzamaya başlar. Gün geceye galip gelir. Anadolu açısından da Nartugan mühim bir tarihsel sürece denk düşer. Tüm ağaçların türediğine inandıkları Akçaçam’ı süsler ve onun altında folklorik oyunları ile gelenekselliklerini ifadelendirirler. Nardugan bu yıl da 7. kez geleneksel olarak yarın (21 Aralık-Çarşamba) Kumbahçe’de kutlanacak. Yörükali de oynanacak, Zorba da… Karşıyaka’dan yani Cos’tan misafirlerimiz olacak. Güleç yüzlü biz gibi deniz kokulu, begonvil tenli, mavi bakışlı kardeşlerimiz gelecek o günde Kumbahçe’ye… Birlikte sirtaki de coşacağız en çok, bir de Kalinka’da… Yarın Anka Dans Grubu bizleri, Anka kuşlarının memleketine, Kaf Dağı ardına değin götürecek. Yolumuz uzun. Nar-Tugan ateşini yarın (Çarşamba günü) saat 13.00’de, Kumbahçe’de birlikte harlandırmanın keyfide farklı olacağa benzer.
Zamansal olarak Nartugan’ın gelişi ruhumuzu da ıstır elbet. Güneş daha çok kalacak çünkü üstümüzde, gün de uzayacak, gece yani karanlık kısalacak… Ancak şu aralar halen Nartugan görme olasılığı olmayan evlatlarımız var. Bilir misiniz? Bu memlekette sahipsiz bırakılmış, sevgisiz ellerden, yüreklerden insansızlığı yaşamış çocukların hiç Nartugan’ı olmadı. Çöpten beslenenlerin de. Karton üzerinde uyuyan Çingene çocuğunda. 6 yaşında tarikat yuvalarında gelin olan kız çocuklarının da. Bu ülke çocuklarının hiç mi Nartugan’ı olmayacak? Gün karşıtlığı ayıklanacak, elbette. Gün aydınlanmaya başlıyor, bu en karanlık 21 aralık gecesinde… Gün uzayacak. Güneş, iliklerine değin ısıtacak bu bereketli toprakların altını ve de üstünü. En önemlisi de insanını… Daha dahası bu bereketli topraklar üzerindeki mutsuz çocukların yüzüne tebessüm Nartugan zamanlarında çok yakışacak.
Dikkat ediyorum birileri Bodrum’da Adalet tanrıçası Themis heykelinin sağında kalan merdivenlerden çıkarken, yüzlerini sola çeviriyorlar. Themis ile göz göze gelmekten kaçış hangi vicdan azabına, hangi utanca, hangi yürek burkulmasına denk düşer acep? Ama Themis gözleri bağlı da olsa onların gözlerinin içersine içerisine bakmıyor değil. Belki de küçük bir yüzleşme arzu ediyordur. Ama şu kesin gibi… Nardugan, aynı zamanda Themis’in adalet bakışını öksüz bırakmaz. İYİ Partili vekilin, “Hakimler gelen sms ile karar açıklıyor” iddiasına, alakalı bakanlık: “Yalandır. SMS mi kaldı, artık whatsapp var” yanıtı verirse niye şaşırmayız acep? Peşiiinn, peşin diyelim. Themis’den yüz çevirmek sadece adalete değil, aynı zamanda memlekete yüz çevirmektir.
Nartugan zamanla küçük bir dertleşmedir aynı zamanda. Bu dertleşme karanlığı (Geceyi) azaltır. Aydınlanmayı (Günü) uzatır. Her gün doğumunda yeniden doğan-büyüyen efsanevi Rus yazar Tolstoy: “Bazı horozlar vardır ki öttükleri için güneşin doğduğunu sanırlar” der. Memleket en tepede de, en dipte de erken öten horozların yarattığı ses kirliliğinden geçilmiyor. Sadece ses kirliliğimi? Ruhtaki, akılda ki, yürekte ki kirlenmeyi arıtan bir deterjan henüz icat edilemdi. Ankara’nın da, Bodrum’un da erken öten ve güneşin doğuşunun kendilerine bağlı olduğuna inanan horozlarına yanıt yine Nartugan’dan gelecek elbette.
“You’ll never walk alone.” Çocukluğumun Giritli Mahallesi’ne yani. Gericiliğin-karanlığın her siyasi, sosyal, toplumsal virajda sıfırlandığı Grirtli Mahallesi yarın 7. Kez geleneksel olarak Nartugan’a ev sahipliği yapacak. O horoz öttürülüyor.. Nartugan’ınız kutlu olsun. Güneş erken öten horozların gürültü kirlenmesine değil, aydınlık bakışlı insanların gülümsemesine ayarlıdır. Gülüşünüzü yaşamdan asla ama asla eksik etmeyiniz. Çünkü “Gülmek devrimci bir eylemdir.” Nartugan hoş geldin, sefalar getirdin… Yüreğimize getirdiklerin için, göz beneklerimize kondurduğun gülücükler için iyi ki geldin…
Akçaçamı susuz bırakmamak gerek. Bu Nartugan’da, Bodrum ve ülkem tarihsel önemde bir virajı açıyor. 21 Aralık, en çokta Bodrum’un Nartugan’ıdır. Selam olsun güneşi yeniden doğuranlara, umudu yaşatanlara, yeşili ve maviyi öksüz bırakmayanlara… Bodrum ve memleket Nartugan evlatları ile bereketi, mutluluğu, aydınlanmayı, sınır tanımaz özgürlüğü öksüz bırakmaz. Ölümsüz bir ağaca yemyeşil bir yaprağı usanmadan işlemek zamanıdır. Liverpool devrimci bir futbol takımıdır. Orada ilk meşin yuvarlağa sanayi emekçileri dokunmuştur. Ve güzel bir marşı vardır Liverpool’un: “ You’ll never walk alone…” “Asla yalnız yürümeyeceksin…” yani. Nartugan evlatları da asla yalnız yürümeyecek. Aşk, devrim, isyan, mavi deniz, ormanlarımızın yeşili, Heredot’un tarihten süzdükleri, Neyzen Tevfik’in ney tınısı, Cevat Şakir’in merhabası, Çökertmeli Halil’in zulme direnişi, Karyalılar’ın sevda yüklü bakışı asla yalnız bırakmayacak sizi. Nurtugan sizler nezdinde yürek sıcaklığı, yüz aydınlığıdır. Göçmen kuşlar uçuyor. Ama kaybolmamak üzere… En karanlık gecede (Aralağın 21-22 aralığında) aslında bu kelimeler kifayet kabul eylemez. Gündüzün, gece ile aydınlanmanın, karanlık ile mücadelesinin kaçıncı yıldönümü? Bu soylu kavga insanlığın doğumu ile başlamış olsa gerek. Hoş geldin Nartugan… Yörük kimliğimle değil, insan kimliğimle merhaba sana… Bodrum bugün Kumbahçe’den ve Gündoğan’dan en sıcak (Cevat Şakir) merhabasını gönderecek sana.
Ayhan Karahan
YORUMLAR (İLK YORUMU SİZ YAZIN)